Pamiętajmy, że zawsze możemy się poskarżyć

Europejski Trybunał Praw Człowieka jest sądem międzynarodowym, którego celem jest ochrona praw i wolności człowieka. 

Przede wszystkim taką skargę może złożyć każdy. Każda osoba fizyczna, organizacja pozarządowa lub grupa jednostek, która uważa, że jej prawa zawarte w Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności zostały naruszone przez sąd krajowy.

Zacznijmy od tego, że ETPC nie ma prawa unieważnienia lub uchylenia wyroków wydanych przez sędziów. 
Dlaczego? Ponieważ nie jest to dodatkowa instytucja odwoławcza, a jedynie twór do którego możemy skarżyć.

Wymogi formalne

Należy pamiętać, aby w ogóle taka skarga została rozpatrzona trzeba wyczerpać wszystkie środki karne, które są przyznane w danym kraju. Aczkolwiek chodzi jedynie o środki, które skutecznie mogą zmienić sytuację prawną. 
W związku z tym musimy wyczerpać całą drogę sądową oraz specyficzne środki sądowe.
Skarga do ETPC musi zostać złożona w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym ostatecznie rozstrzygnięto daną sprawę. Możliwe jest napisanie jedynie listu, w którym nakreślimy problem, dzięki temu zyskamy na czasie w momencie, kiedy zorientujemy się, że termin 6 miesięcy niedługo minie. Wówczas ETPC wyśle list zwrotny, w którym poinformuje o wypełnieniu skargi. Przekroczenie terminu 6 miesięcy pozbawia automatycznie prawa do złożenia skargi.
Kolejnym wymogiem formalnym jest zakaz anonimowości. Warunkiem rozpoznania skargi jest podanie pełnych danych personalnych, w tym imienia, nazwiska, daty i miejsca urodzenia, obywatelstwa oraz danych adresowych skarżącego, a także własnoręczne podpisanie skargi. Skargi wniesione jako anonimowe nie są rozpoznawane.

Na co się powołać?

Skargę składamy przeciwko państwu, na działanie bądź zaniechanie danych działań powołując się na Konwencję. 
Europejska Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności składa się z 14 protokołów dodatkowych. Żeby powołać się na którykolwiek z nich, dane państwo członkowskie musi być stroną takiego protokołu. Polska nie jest stroną protokołu nr 12 oraz 13.
W związku z powyższym powołujemy się jedynie na naruszenie praw wymienionych w Konwencji oraz protokołach dodatkowych, których jesteśmy jako kraj stroną. 

Konwencja między innymi stanowi, że:

• Nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu (art.3)
• Prawo każdego człowieka do życia jest chronione przez ustawę (art. 2 ust. 1)
• Nikt nie może być trzymany w niewoli lub w poddaństwie (art.4 ust. 1)
• Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego (art. 5 ust. 1)
• Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej (art. 6 ust. 1)
• Zakazuje się karania bez podstawy prawnej
• Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne (art. 9)

Co dalej?

Dobrze, więc wiemy na co się powołać i co dalej?

Teraz wypełniamy formularz skargi do ETPC, który dostępny jest tutaj.

Wpisujemy tam swoje dane, streszczamy fakty i zarzuty, określamy wyraźnie, które z praw zostało naruszone, wskazujemy informacje o wykorzystanych już przez nas środkach karnych, opisujemy wydane decyzje oraz przez jaki organ i kiedy zostały wydane.

Skarga nie musi być sporządzona przez profesjonalnego pełnomocnika. Może ją sporządzić dosłownie każdy. 

Aczkolwiek w takiej sytuacji najlepiej jest skorzystać z pomocy adwokata. Najlepiej takiego, który specjalizuje się w tej dziedzinie. 

Taka skarga składana jest nieodpłatnie, jedyne koszty jakie ponosi skarżący, to te związane z prowadzaniem korespondencji bądź oczywiście ewentualnej pomocy prawnej. 

Co możemy uzyskać ?

Korzyści, które można uzyskać przed ETPC są głównie natury finansowej. Od jednostki zależy, co woli, czy wznowienie sprawy przed sądem krajowym, czy jedynie gratyfikacji finansowej uzyskanej przed Trybunałem. Co więcej Trybunał zarządzić może zwrot poniesionych kosztów związanych z postępowaniem, dlatego już od momentu postępowania przed sądem I instancji zaleca się zbieranie wszelkich paragonów.

Zapamiętajmy jedno, skoro mamy taki twór, do którego możemy się poskarżyć, dlaczego z tego nie skorzystać? Skoro przebyłeś tak długą drogę wyczerpując wszelkie krajowe środki prawne, dlaczego nie złapać się tej ostatniej deski ratunku? Stracić można niewiele, za to zyskać bardzo dużo.

Skarżcie się, ile tylko możecie.